W całej Polsce wszystkie organy emerytalno-rentowe przyjęły 931 083 wniosków o świadczenie 500 plus dla osób niesamodzielnych, w tym:

• 645 237 wniosków do ZUS
• 283 380 wniosków do KRUS
• 2 046 wniosków do ZER MSWiA
• 315 wniosków do WBE
• 105 wniosków do BESW

Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji jest adresowane do osób, które ukończyły 18 lat, mieszkają na terytorium Polski i są niezdolne do samodzielnej egzystencji. Prawo do świadczenia 500 plus dla niesamodzielnych zależy również od łącznej wysokości przysługujących świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych. Od 1 marca 2021 r. jest to kwota brutto nie wyższa niż 1772,08 zł. Zmiana progu dochodowego nie oznacza, że osoby pobierające świadczenie muszą na nowo złożyć wniosek. Wniosek należy złożyć jeśli upłynął okres, na który została orzeczona niezdolność do samodzielnej egzystencji lub jeśli nowy próg dochodowy obecnie pozwala na uzyskanie świadczenia. – informuje Krystyna Michałek, rzecznik regionalny ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.

Świadczenia finansowane ze środków publicznych to np. emerytury czy renty wypłacane przez ZUS, KRUS i inne organy. Do tej grupy zaliczają się również świadczenia z pomocy społecznej o charakterze innym niż jednorazowe, np. zasiłki stałe, dodatek mieszkaniowy. Na stronie internetowej ZUS oraz w placówkach ZUS dostępny jest katalog świadczeń finansowanych ze środków publicznych.

Przy badaniu wysokości świadczeń decydujących o przyznaniu i kwocie świadczenia uzupełniającego nie są wliczane dodatki i świadczenia wypłacane na podstawie przepisów szczególnych, a więc np. dodatek i zasiłek pielęgnacyjny, dodatek dla sieroty zupełnej, dodatek kombatancki czy też ryczałt energetyczny. Nie są wliczane także świadczenia o charakterze jednorazowym, np. zasiłki socjalne lub zasiłek pogrzebowy. Do dochodu nie jest wliczana również renta rodzinna przyznana po zmarłym rodzicu osobom, które stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 roku życia lub w czasie nauki w szkole przed ukończeniem 25 roku życia.

Nie zawsze będzie to 500 zł

Należy pamiętać o tym, że nie zawsze świadczenie uzupełniające będzie przysługiwało w wysokości 500 zł. Świadczenie w pełnej kwocie, czyli 500 zł będzie wypłacane tylko wtedy, gdy suma świadczeń ze środków publicznych nie przekroczy 1272,08 zł brutto. Przy wypłacie świadczenia obowiązuje zasada złotówka za złotówkę. Wysokość świadczenia stanowi różnicę między kwotą ustalonego progu dochodowego 1772,08 zł brutto a łączną kwotą przysługujących świadczeń finansowanych ze środków publicznych, przy czym świadczenie uzupełniające nie może być wyższe niż 500 zł. Zgodnie z tą zasadą jeżeli suma obecnie pobieranych świadczeń wynosi np. 1300 zł, to świadczenie uzupełniające jest przyznawane w kwocie 472,08 zł. Świadczenie może być przyznane nawet w kwocie kilku złotych, jeżeli dana osoba osiąga dochód bliski 1772,08 zł brutto.

Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, inaczej nazywane 500+ dla osób niesamodzielnych wypłacane jest jako świadczenie samoistne lub wraz z emeryturą/rentą jeśli osoba taka ma przyznane prawo do tych świadczeń. Przyznawane jest od miesiąca, w którym zostaną spełnione wymagane warunki, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszony zostanie wniosek o to świadczenie. Jest to dodatek dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, czyli takich, które potrzebują pomocy innych osób przy podstawowych czynnościach życiowych takich jak przygotowywanie sobie posiłków, jak mycie się itd. O tym, czy ktoś jest niezdolny do samodzielnej egzystencji, decyduje lekarz orzecznik ZUS i to on wydaje stosowne orzeczenie. Co ważne, świadczenie uzupełniające jest wolne od potrąceń i egzekucji. To oznacza, że ZUS przekazuje całą kwotę osobie uprawnionej na wskazany adres lub konto. Niezależnie od tego, czy ZUS wypłaca tylko świadczenie uzupełniające, czy wraz z emeryturą czy rentą, w żadnym przypadku nie dokonuje potrąceń z tego świadczenia.

Konieczny wniosek

Aby otrzymać świadczenie uzupełniające, należy przede wszystkim złożyć wniosek – formularz ESUN. Może to zrobić sam zainteresowany lub jego przedstawiciel ustawowy, pełnomocnik bądź opiekun faktyczny. Do wniosku należy dołączyć orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji, chyba że jest ono w posiadaniu ZUS. Osoby, które nie posiadają takiego orzeczenia albo upłynął okres, na który zostało ono wydane, do wniosku powinny dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod którego opieką się znajdują (druk OL- 9) oraz – jeśli posiadają – dokumentację medyczną i inne zaświadczenia, które mają znaczenie przy orzekaniu o niezdolności do samodzielnej egzystencji (np. karta leczenia szpitalnego, historia choroby, dokumentacja rehabilitacji leczniczej, zawodowej, orzeczenie o niepełnosprawności). Formularz wniosku i druk zaświadczenia o stanie zdrowia można pobrać ze strony internetowej Zakładu albo w ZUS-ie. Lekarz orzecznik ZUS na podstawie złożonej dokumentacji medycznej i zaświadczenia o stanie zdrowia oceni czy jest potrzeba wzywania na badanie. Może wydać orzeczenie bez bezpośredniego badania, gdy dokumentacja dołączona do wniosku jest wystarczająca.

Jeśli mamy trudności w pozyskaniu od lekarzy zaświadczenia o stanie zdrowia, ZUS przyjmie wniosek bez tego dokumentu. Poprosimy osobę składającą wniosek o wypełnienie dodatkowego formularza OL-9A (informacji o miejscach leczenia). Na podstawie tych informacji ZUS we własnym zakresie pozyska dokumentację medyczną niezbędną do wydania orzeczenia - tłumaczy rzeczniczka.

O czym należy powiadomić ZUS

Osoby, które otrzymują świadczenie 500 plus dla niesamodzielnych mają obowiązek powiadomić ZUS o wszelkich zmianach, które mają wpływ na prawo do świadczenia uzupełniającego lub na jego wysokość. W szczególności dotyczy to sytuacji:

• uzyskania prawa do świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych, w tym także do świadczenia o charakterze emerytalno-rentowym, które przyzna KRUS lub inny organ emerytalny, oraz pobierania takiego świadczenia,
• zwiększenia się kwoty świadczenia finansowanego ze środków publicznych, które wypłaca podmiot inny niż ZUS (np. KRUS czy ośrodek pomocy społecznej),
• tymczasowego aresztowania albo odbywania kary pozbawienia wolności (nie dotyczy odbywania tej kary w systemie dozoru elektronicznego).

Więcej informacji na temat świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji można znaleźć na stronie internetowej ZUS.

Krystyna Michałek
Rzecznik Regionalny ZUS
Województwa Kujawsko-Pomorskiego